W ostatnich wytycznych Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego z 2021 r. pojawiło się nowe kryterium rozpoznania cukrzycy. Jest to jednorazowy wynik stężenia hemoglobiny glikowanej (HbA1c) wynoszące co najmniej 48 mmol/mol czyli 6,5%.

Czym jest hemoglobina glikowana?

Hemoglobina glikowana to trwały produkt powstały na skutek nieenzymatycznej glikacji hemoglobiny. Glikacja to proces nieenzymatycznego łączenia glukozy z białkami. Część z Was na pewno słusznie kojarzy go z obróbką termiczną żywności, jednak w tym przypadku jej przebieg jest inny. Przy wysokim stężeniu glukozy we krwi (czyli właśnie w cukrzycy) glikacji ulegają wszystkie białka. Zarówno transportowe jaki strukturalne, enzymatyczne, czy hormonalne. Jednak z przyczyn technicznych najłatwiej jest badać i walidować poziom glikowanej hemoglobiny. A ściśle rzecz biorąc, jedną z frakcji hemoglobiny glikowanej określaną jako HbA1c. U osoby z prawidłową glikemią hemoglobina glikowana stanowi około 5% hemoglibiny.

 Im wyższe jest stężenie glukozy we krwi, tym intensywniej zachodzi proces glikacji. Tak więc wyższe stężenie HbA1c to gorsze wyrównanie cukrzycy, a co za tym idzie, większe ryzyko rozwoju powikłań. Również, ale nie tylko związanych z glikacją białek.

HbA1c a stężenie glukozy

HbA1c odzwierciedla stężenie glukozy we krwi z trzech miesięcy, chociaż około połowa powstaje w ciągu ostatniego miesiąca przed badaniem. Jest to związane z średnim czasem przeżycia erytrocytów zawierających hemoglobinę wynoszącym 120 dni. Z tabeli poniżej możesz odczytać szacowane średnie stężenie hemoglobiny w ostatnich 3 miesiącach na podstawie stężenia hemoglobiny glikowanej.

Pomimo dużej wartości praktycznej badanie to ma swoje ograniczenia. HbA1c to odsetek całkowitego stężenia hemoglobiny. Nie powinno się więc wykorzystywać tego oznaczenia u osób z niedokrwistością, w ciąży, w okresie poporodowym, u pacjentów leczonych hemodializą, po przetoczeniu krwi, stosujących erytropoetynę, zakażonych wirusem HIV oraz stosujących leki antyretrowirusowe.

Do tej pory stężenie HbA1c służyło jedynie do oceny wyrównania cukrzycy. U osób z rozpoznaną cukrzycą HbA1c powinno wynosić mniej niż 7%

HbA1c ≤ 6,5% (≤ 48 mmol/mol) powinni osiągać: pacjenci z cukrzycą typu 1, pacjenci z krótkotrwałą cukrzycą typu 2, kobiety planujące ciążę i w I trymestrze ciąży, dzieci i młodzieży, niezależnie od typu choroby.

HbA1c ≤ 8,0% (≤ 64 mmol/mol) to cel dla osób w zaawansowanym wieku, i/lub cukrzycą z powikłaniami o charakterze makroangiopatii, i/lub licznymi chorobami towarzyszącymi

HbA1c ≤ 6,0% (≤ 42 mmol/mol) powinny osiągać kobiety będących w II i III trymestrze ciąży

Pomiary HbA1c wykonuje się raz w roku u osoby ze stabilną cukrzycą, u której osiągnięto cele terapeutyczne. Jeżeli zaś u pacjenta nie osiągnięto celów terapeutycznych lub zmodyfikowano leczenie HbA1c należy oznaczyć po 3 miesiącach.

Autorką wpisu jest dr Anna Dittfeld – lekarz i dietetyk, jej szkolenie nt. diagnostyki laboratoryjnej możesz zobaczyć tutaj

Źródła

  1. 2021 Guidelines on the management of patients with diabetes. A position of Diabetes Poland. Clinical Diabetology. 10. 1-113. 10.5603/DK.2021.0001. https://journals.viamedica.pl/clinical_diabetology/article/view/DK.2021.0001/54913
  2. Nathan DM et al. Translating the A1C assay into estimated average glucose values. Diabetes Care. 31 (8), s. 1473-8, Aug 2008. DOI: 10.2337/dc08-0545. PMID: 18540046.
  3. Szczeklik A, Gajewski P. Interna Szczeklika 2019. Kraków: MP; 2019.
Subscribe
Powiadom o
guest
0 komentarzy
najstarszy
najnowszy oceniany
Inline Feedbacks
View all comments
Wybrałem posty, które mogą Ci się spodobać

Czy można nawdychać się jodu nad Bałtykiem?

Czy warto jeść tęczę? Na czym polega tęczowa dieta?

SIBO – kolejna moda czy faktyczny problem?